BELİRSİZ ALACAK DAVASI VE KISMİ DAVA FARKI
Belirsiz alacak davası ve kısmi dava, uygulamada sıklıkla birbirine karıştırılan dava türlerindendir. Bu iki dava türü özellikle 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunun uygulandığı zamanlar karıştırılmaktaydı. HMK madde 107 düzenlemesinden önce dava konusunun tam veya net olarak belirlenebilir olmadığı durumlarda önce kısmi dava açılmakta, alacağın diğer kısmı için karşı tarafın izni ya da ıslah yolu ile aynı davada istenebilmekte ya da davacı ek bir dava açmak zorunda kalıyordu. Ancak yeni düzenlemelerle birlikte gelen 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile birlikte belirsiz alacak davası ile kısmi dava arasındaki fark belirginleşmiş oldu. Nihayetinde bu iki dava türü birbirinden farklı olup ayrı ayrı şartları taşımaktadır.
Belirsiz Alacak Davası Nedir?
6100 Sayılı HMK madde 107’de belirsiz alacak davasına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Dava konusu alacağın belirlenebilmesinin zor ve güç olduğu durumlarda belirsiz alacak davası açılabilecekken alacağın kesin ve belirlenebilir olduğu durumlarda belirsiz alacak davası açılamayacaktır.
Bu davanın açılmasıyla birlikte dava konusu alacak miktarı örneğin bilirkişi raporu, tanık beyanı gibi deliller sonucunda belirlenebilir olacağından davacı, karşı tarafın onayına gerek kalmaksızın başta belirtmiş olduğu talebi tahkikat aşamasının sona ermesinden önce verilecek iki haftalık süre içerisinde arttırabilir. Ancak belirtilmelidir ki, alacaklı davasını açarken başlangıçta talep ettiği miktara istinaden yatırmış olduğu harçlar, talep arttırımında bulunma durumunda eksik kalacağından aradaki farkın yine alacaklı tarafından karşılanması gerekmektedir.
Belirsiz alacak davası eda davası, tespit davası ve kısmi eda külli tespit davası niteliğinde açılabilmektedir.
Kısmi Dava Nedir?
Kısmi davalar ise 6100 Sayılı HMK madde 109’da belirtildiği üzere alacağın bölünebilir olduğu durumlarda bu alacağın belirli bir kısmının talep edildiği dava türleridir. Burada alacaklının dikkat etmesi gereken husus, alacağın tümünün aynı hukuki ilişkiden doğmuş olmasıdır. Bu alacağın şimdilik belirli bir kısmı için dava açılabilir. Alacaklının davasını açarken kısmi dava olduğunu belirtmesine gerek olmadan dava dilekçesinde asıl alacağının daha fazla olduğunun anlaşılması yeterlidir. Bunun için de genelde ‘fazlaya ilişkin haklar saklı kalmaktadır’ veya ‘alacağın şimdilik … kadarı dava ve talep edilmektedir’ ibaresi eklenmektedir.
Açılacak olan dava konusunun açıkça belirlenebilir olmadığı durumlarda da kısmi dava açılabilir. Ancak hukuki yararın varlığı ve hakkın kötüye kullanılma yasağı göz önünde tutulmalıdır. Alacaklı davasını açarken dava konusu alacağına ilişkin olarak talep etmiş olduğu miktardan geriye kalan alacağı için açıkça feragat etmiş olmadıkça, geriye kalan bu kısım için ek bir dava açabilecektir.
Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava Karşılaştırması
*Belirsiz alacak davasının açılmasıyla birlikte alacağın – dava esnasında arttırılan kısmı da dahil- tamamı için zamanaşımı süresi kesilir. Kısmi davada ise sadece kısmi olarak talep edilen alacak için zamanaşımı süresi kesilir.
*Belirsiz alacak davası bakımından faiz başlangıç tarihi dava tarihidir. Kısmi davada ise dava konusu alacak miktarı için dava tarihi, ıslah ile dava konusu miktara eklenen kısım için faiz başlangıç tarihi ıslah dilekçesi tarihidir.
*Belirsiz alacak davasının yargılaması sonucunda verilen hüküm alacağın tamamına ilişkin olup kısmi dava yargılaması sonucunda verilen hüküm ise sadece talep edilen kısma ilişkindir.
